Rus Uçak Gemisi ‘’Amiral Kuznetsov’’ Akdeniz’de

Rus Uçak Gemisi ‘’Amiral Kuznetsov’’ Akdeniz’de

                  Önce Kuznetsov isminin neden Rusya’nın ilk uçak gemisine verildiğini anlatalım. Nikolay Gerosimovich Kuznetsov, 1938 yılında, 34 yaşında iken  Amiral ve bir yıl sonra yani İkinci Dünya Savaşı başında Sovyet Deniz Kuvvetleri Komiseri (Bakanı) oldu. Savaş boyunca bu görevine devam etti ve özellikle Almanların Sovyetleri işgaline ilk direnen silahlı gücün donanma olmasını sağladı. Kuznetsov Karadeniz’de Almanların Kafkasya’yı işgaline denizden engel olan komutan olarak Stalin’in gözüne girdi. Ancak pek çok alanda karacı komutanlarla anlaşamaması ve her denizci gibi inisiyatif kullanması Stalin’in hoşuna gitmedi ve 1947 yılında görevden alınarak yargılandı. Rütbesi oramirallikten koramiralle düşürüldü. Ancak 1951 yılında Stalin tekrar karar değiştirerek onu yeniden                Deniz Kuvvet leri Bakanı yaptı. Stalin ölünce Savunma Bakanı Birinci Yardımcısı oldu. Ancak 1956 yılında bu kez Mareşal Zhukov ile anlaşamayınca tekrar rütbesi düşürüldü ve emekli edildi. Ancak 1968 yılında bu kez Sovyet Prezidyumu aldığı kararla ona tüm onur ve rütbelerini geri verdi. Rütbesi Büyük Amiral olarak onaylandı. Bugün Sovyetlerin en büyük kahramanlarından birisi  olarak tanınmaktadır. Bu nedenle Sovyetlerin ilk uçak gemisine büyük bir vefa ile onun adı verildi.

 Kuznetsov’un arızaları. Gemi Ukrayna Nikolayev ‘de 1982 yılında kızağa kondu ve 8 yılda tamamlandı. 15-20 arasında Flanker D  (Su-33) ya da Mig-29  savaş uçağı taşıyabilen geminin diğer kardeşi de Çin’in ilk uçak gemisi Liaoning (eski Varyag).  Sitim türbini ile tahrik edilen geminin gerek ana makine ve gerekse yardımcı sistemlerinde ciddi sorunları var. Gemide sık arıza ve hatta yangın çıkması özellikle soğuk savaş sonrası denemde çok yaygındı. 1996-98 ile 2001-2004 yılları arasında sürekli tersanede kalan gemi son olarak 2008 yılında büyük tamir gördü.

Uzun süre hareketten sakıt kalması ve uçak gemisi pilotlarının eğitimsiz olmaları geminin adının kazalarla anılmasına neden olmuştu. Bu kötü şöhreti geminin günümüzde de özellikle batı medyası tarafından küçük görülmesine neden oluyor. 21 Ekim tarihli New York Times gazetesinde yazar Neil Mac Farquhar, ‘’Russian Carrier is Bound for Syria, Flexing Muscle but Risking Malfunction’’ isimli makalesinde gemiyi, geriatrik uçak gemisi olarak tanımlıyor.

Rusya’nın kendine güveni tam. Ancak tüm bu küçük görmeler Kuznetsov’un, ganbot diplomasisi rolünde yani donanmanın dış politikanın destek aracı olarak kullanımında Rus devletinin önemli bir  aracı olmasını değiştirmiyor. Batı basını Kuznetsov’a bakacağına son 3 ayda sürekli arıza çıkaran ve hareketten sakıt kalan LCS tipi Amerikan korvetlerine baksın. Rusya oyunu kuralına göre oynuyor. Küresel güç olmanın en önemli göstergesi nükleer denizaltılar ile uçak gemilerine sahip olmak ve bunları işletebilmek. Putin de Kuznetsov’un bir  Nimitz ya da Charles De Gaulle olmadığını biliyor. Ancak eski ve yetenekleri kısıtlı da olsa, Rus devletinin çıkar alanlarında uçak gemisi bulundurabilme yeteneğini ve iradesini ispat etmek istiyor.

Geminin Suriye’de konuşlanan S-400 Hava savunma sistemi kaplaması altında, Kirov sınıfı dünyanın en büyük kruvazörü Büyük Petro ve iki Udalay sınıfı destroyer refakatinde Doğu Akdeniz’de Suriye açıklarında göreve başlaması bu açıdan önemli. Eğer üzerindeki 15-20 adet savaş uçağını (MİG-29 veya SU-33) Suriye’deki teröristlere  karşı fiilen kullanırsa bu tarihsel bir ilk olacak.

                  Kuznetsov dönüm noktası olacak. Geçen sene   Rs Hazar Denizi Filotillasına ait Gepard sınıfı firkateyn ve Buyan-M sınıfı korvetlerden ve daha sonra Akdeniz’deki Kilo sınıfı denizaltılardan Suriye’deki IŞID mevzilerine Kalibr-NK (Klub K) (NATO tanımı ile SS-N-30-A) gezgin (cruise) füzesinin fırlatılması stratejik, operatif, taktik ve teknolojik perspektifte önemli bir  dönüm noktası olduysa, Kuznetsov’un Doğu Akdeniz’de fiilen kullanımı da önemli bir kilometre taşı olacaktır. Zira tarihinde ilk kez Rusya muharip bir görevle uçak gemisi kullanıyor. Rus deniz gücünün kendine güven katsayısı Hazar Filosu saldırısından bu yana arttı. En kötü senaryoda  Kuznetsov arıza yapıp, yedekte Kuzey Denizine geri çekilse bile bu çekilmenin Rus deniz politikasına büyük bir etkisinin olmayacağı  kesindir. Zira zaten Akdeniz’deki denizaltılar ve su üstü gemilerindeki gemiye karşı 1500 km menzilli cruise füzeleri ile konvansiyonel caydırıcılık sağlayabiliyor. Unutamayalım ki Doğu Akdeniz ve Hazarda bu füzeleri kullanan Rusya isterse Batı Avrupa’daki NATO ülkeleri kıyılarının açıklarında da bunları kullanabilir.

Rus Deniz Kuvvetleri yüksek morale sahip. Aksi takdirde geçmişinde arıza ve kaza vakaları başarı vakalarından çok fazla olan 26 yaşındaki bir gemiyi anavatandan uzaklara gönderemezdi. Ayrıca İspanya’nın NATO ve ABD baskısı ile Fas yakınındaki Ceuta Adasında gemiye yakıt ikmali yapmak üzere gemiye giriş izni vermemesi Rus Deniz Kuvvetlerini  daha da hırslandıracaktır. Bu nedenledir ki uçak gemisi görev grubunda bulunan akaryakıt tankeri  ile denizde ikmal yapması bile Savunma Bakanı tarafından gururla açıklanıyor.  Sonuç olarak Kuznetsov’un Doğu Akdeniz seferi Rus askeri stratejisinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu surecin arızasız başarı ile tamamlanması gelecek dönemde daha aktif kullanımı getirecektir.