BLACKSEAFOR Sochi kış olimpiyatlarında görevlendirilmelidir

CEM GÜRDENİZ/ BLACKSEAFOR, Sochi Kış Olimpiyatlarında görevlendirilmelidir

Pazar, 03 Kasım 2013 05:03

27 Eylül 2013 tarihi, Türk Deniz Kuvvetlerinin liderliğinde geliştirilen "Karadeniz Deniz İşbirliği Görev Grubu (BLACKSEAFOR)"un fiili aktivasyonunun 12'nci doğum günüydü. Tam 12 yıl önce Gölcük'te altı Karadeniz sahildarı devlete (Türkiye, Ukrayna, Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya Federasyonu) ait savaş gemileri bir araya gelerek, Tuğamiral Nusret Güner komutasında BLACKSEAFOR'u oluşturmuş ve grup bir ay süre ile Karadeniz'de görev yapmıştı. Grup, 2013 yılında da iki kez aktive edildi. Bu sene ayrıca Eylül ayı içinde Türkiye ev sahipliğinde, AGİT kapsamındaki "Karadeniz'de Deniz Kuvvetleri arasında güven ve güvenlik artırıcı tedbirler antlaşması uyarınca icra edilen Karadeniz Ortaklık tatbikatına da katıldılar. Bu faaliyetler, tüm sahildarları, bir barış denizi olan Karadeniz'de bir araya getirdi. Deniz güvenliği ortamındaki işbirliği, mevcut siyasi zıtlıkları aşabildi. Örneğin Suriye siyaseti birbirine tamamen zıt rotalarda olan Türkiye ve Rusya, faaliyetlerde yan yana yer aldı.

BLACKSEAFOR'un amacı ve görevleri nedir?

1 Nisan 2001 tarihinde İstanbul'da Dışişleri Bakanları tarafından imzalanan antlaşmaya göre BLACKSEAFOR'un amacı, Deniz Kuvvetleri arasında işbirliği ve birlikte çalışılabilirliğin güçlendirilmesi suretiyle, Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler arasında dostluk, iyi ilişkiler ve karşılıklı güven ile bölgede barış ve istikrarın gelişimine katkıda bulunmaktır. BLACKSEAFOR, herhangi bir devlete ya da devletler grubuna karşı bir askeri ittifak değildir. Tüm kararların taraflarca tam oy birliği ile alındığı BLACKSEAFOR, yılda en az bir kez çağrı (on-call) kuvveti olarak aktive ediliyor(2005 yılından sonra senede iki kez aktive ediliyor). BLACKSEAFOR'un antlaşmada açıklanan temel görevleri denizde arama ve kurtarma; insani yardım; mayın karşı tedbirleri harekâtı; denizde çevre koruma; iyi niyet ziyaretleri ile tüm taraflarca kararlaştırılacak diğer görevler olarak belirlenmiştir. Bugün 12 yaşında olan BLACKSEAFOR girişimi, Soğuk Savaş döneminde karşıt paktlarda bulunan beş sahildar devlet ve Türkiye'yi askeri arenada yan yana getiren ilk girişim oldu. Bugüne kadar İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana silahlı çatışmaya sahne olmamış bir barış denizi olan Karadeniz'de bu girişim, deniz güvenliği alanında istikrarın devamına ve geliştirilmesine büyük katkı sağladı. Örneğin 8 Ağustos 2008 tarihinde başlayan Gürcistan-Rusya arasında yaşanan Güney Osetya krizinde BLACKSEAFOR, Karadeniz'de planlı faaliyetlerini icra ediyordu. Söz konusu kriz, Gürcüler ile Rusların görev grubundan çekilmesini tetiklemedi ve karada savaşan her iki taraf, BLACKSEAFOR'daki planlı faaliyetlerine devam etti.

Dünyaya örnek başarı örneği

BLACKSEAFOR, bölgesel bir girişim olarak, özellikle Asya Pasifik bölgede belirli coğrafi deniz alanları içinde güven ve güvenlik artırıcı yeni girişimlere örnek teşkil edebilecek özelliklere sahiptir. ABD, başlangıcından bu yana BLACKSEAFOR'a dahil olmak için çok gayret sarf etti. Antlaşma, sahildarlar dışındaki ülkelerin katılımına açık olsa da, kabul için altı üyenin oy birliği gerektiğinden, bunun sağlanamayacağını iyi bilen ABD hiçbir zaman resmi başvuruda bulunmadı. Diğer taraftan Rusya Federasyonu, antlaşmanın hazırlık çalışmalarına ve daha sonraki uygulamalarına üst seviyede ve geniş çapta katıldı. Türkiye ile Rusya arasındaki işbirliği BLACKSEAFOR kuruluşundan 3 yıl sonra şekillenen "Karadeniz Uyum Harekâtı" ile daha ileri boyutlara taşındı. Böylece her iki ülke operatif seviyede de deniz güvenliği alanındaki işbirliğini geliştirdi. BLACKSEAFOR antlaşmasının diplomatik ve siyasi perspektifte öne çıkan en temel özelliği, altı sahildarın her türlü kararda sahip oldukları tek oy hakkının eşit olmasıdır. Bu husus küçük bir ülkenin büyük bir ülke karşısında her türlü karar sürecinde eşit şartlarda hareket etmesi sonucunu doğuruyor. Bu veto gücü sayesinde altı sahildarın beşinin "evet" dediği bir teklif bir "hayır" la gündemden düşebiliyor.

SOCHİ Kış Olimpiyatları ve BLACKSEAFOR

2014 Kış Olimpiyat Oyunları Rusya Federasyonu ev sahipliğinde Şubat ayı içinde Doğu Karadeniz'in liman ve sayfiye şehri Sochi'de yapılacak. Şehre binlerce sporcu ile oyunları izlemeye gelecek on binler bekleniyor. Yarı kapalı bir deniz olan Karadeniz, tarihinde ilk kez bir kıyı şehrinde Olimpiyat meşalesine tanıklık edecek. Bu noktada 2004 Atina Olimpiyatlarında NATO'nun Ege Denizi ve Doğu Akdeniz'de olimpiyatlar için NATO Akdeniz Daimi Deniz Görev Grubu (STANAVFORMED)'i görevlendirdiği gibi, Karadeniz sahildarları da BLACKSEAFOR'u oyunların deniz tarafı güvenliğinin sağlanmasında görevlendirebilir. BLACKSEAFOR Antlaşması, görev grubunun bir üyenin teklifi ve diğerlerinin onaylaması ile plan dışı aktive edilmesine izin veriyor. BLACKSEAFOR'un böylesine önemli bir görevde kullanımına hiçbir üyenin karşı çıkmayacağını değerlendiriyorum. SOCHİ Kış Olimpiyatlarında BLACKSEAFOR'un görev alması her bakımdan örnek bir uygulama olur. Öncelikle denizde 12 yıldır birleşerek bölgesel işbirliğini yaratan ve genişleten BLACKSEAFOR ruhu, olimpiyatların medeniyetleri ve devletleri bir araya getiren birleştirici ruhuna, katkı sağlar. Bu prestijli görev, denizlerin sınır tanımayan birleştiriciliğinin son yıllardaki en güzel örneği olan BLACKSEAFOR tarihinde de şüphesiz derin izler bırakır.

Kategorideki tüm içerikleri görmek için tıklayınız