Nükleer Çin Donanmasının Babası

 

Mavi Vatan

Amiral Cem Gürdeniz

Nükleer Çin Donanmasının Babası

Mühendis Huang Xuhua, Çin’in Hyman Rickover’udur. Ancak aralarındaki en önemli fark Huang’ın şöhreti yoktur. Amiral Hyman Rickover, ABD’ye göç eden  Polonyalı Yahudi bir ailenin çocuğu olarak 1918 yılında Annapolis’teki ABD Deniz Harp Okuluna kabul edildi. Önce denizaltıcı oldu. Sonra komutanlık görevi alamayınca mühendis oldu. 1949 yılında Hava ve Kara Kuvvetleri karşısında bütçe savaşları veren deniz kuvvetlerine, devrim yaratacak nükleer tahrik sistemi  başarısı ile büyük koz sağladı. Nükleer gücü denizaltıların ana tahrik sistemi olarak kullanma ve dolayısıyla ilk kez nükleer takatli denizaltı projesini Amerikan savaş sanayiine kabul ettirdi. 63 yıl süre ile üniforma giyerek ABD Donanmasının en uzun süreli hizmet veren deniz subayı/amirali oldu. Tarihe Amerikan Nükleer Donanmasının Babası olarak geçti. 86 yaşında öldü.

Yeni Onurlandırılan İsimsiz Kahraman. Huang Xuhua’nın adını az sayıda nükleer araştırmacı dışında Çin de bilen olmadı. Huang, Çin’in ilk nükleer denizaltısına dizayn eden araştırmacıların başıydı. İlk çalışmalarına 1958 yılında başladı. Geçtiğimiz günlerde Huang, Pekin’de yapılan çok büyük bir devlet töreni ile 600 kişinin huzurunda ‘’yüksek değerlere sahip işçi ödülünü’’ aldı. 93 yaşındaki mühendisin tören sahnesine çıkışına Çin Devlet Başkanı Xi Jingpin refakat etti. Çin, Huang’ın devletin deniz gücüne yaptığı katkıyı 59 yıl sonra hatırlayıp, baş mühendisini devlet başkanı düzeyinde onurlandırmıştı. Çin devlet gemi inşa sanayii şirketinde Emeritus Direktör olarak görev yapan Huang Xuhua, 1958 yılında Çin’in nükleer güçle yürütülen ilk denizaltısını yapmak üzere seçilen 29 kişilik araştırma ekibinin başındaydı. 

Mao’nun en büyük hedefi: Nükleer denizaltı. Çin, ilk nükleer silahını Sovyetlerin yardımı ile 1964’de patlatmıştı. Ancak ikinci darbe (second strike) yeteneği sağlayan füze atmaya uygun balistik füze denizaltısına (SSBN) sahip değillerdi. O dönemde Çin silahlı kuvvetlerinin başındaki Mareşal Nie Rongzhen (aynı zamanda Çin atom bombasının babası) Devlet Başkanı Mao Zedong’a Çin’in mutlak surette nükleer bir denizaltıya sahip olmasını ve ABD ile SSCB tekelinin kırılması gerektiğini tavsiye etmişti. ABD, ilk nükleer denizaltısı USS Nautilius’u 1954 yılı başında denize indirmiş ve 1958 yılında Kuzey Kutbunu suyun altından geçirmişti. Sovyetler, 1957 yılında K 3 Leninsky Komsomol denizaltısını denize indirmiş ve 1958 yılı ortasında ilk nükleer güç seyrini gerçekleştirmişti. 1950’li yılların sonunda Çin teknolojisi ve ulusal gücü söz konusu alanda bir girişimde bulunabilecek seviyede değildi. 1958-1962 arasında yürütülen Büyük İleri Atılım (Kültür Devrimi) ile ortaya çıkan kıtlık, değil teknolojik devrimleri yürütmeyi,   45 milyonun açlık ve iç olaylar nedeni ile ölmesini önleyememişti. Kültür devrimi sırasında denizaltı çalışmaları devam etmişti, ancak bu dönemde entelektüellere yapılan saldırılardan Huang Xuhua da nasibini aldı. Bir gün  gece yarısı ofisinden alınarak bir domuz çiftliğinde iki yıl boyunca çalıştırıldı. Mao tüm bu zorluklara rağmen Nie Rongzhen’in fikrini beğendi ve tarihe geçen meşhur sözünü söyledi: ‘’10.000 yılda sürse Çin nükleer denizaltıya sahip olmayı denemelidir.’’

Abaküs ile Başlayan Süreç. Huang Xuhua ve ekibi kağıt üzerinde 09 projesi için çalışmalarına başladığında ellerinde abaküs ve yurtdışında çıkan gazete ve dergilerden toplanmış olanlar dışında bilgi yoktu. İlk dizayn 091 sınıfı saldırı denizaltısı (SSN), Xuhua tarafından o dönemin genel eğiliminin aksine göz yaşı damlası şeklinde  çizilmişti. Diğer dizayn, 092 projesi olarak, balistik füze denizaltısı için planlanmıştı. Yıllar sonra Xuhua,  bir Çinli diplomatın George Washington sınıfı bir Amerikan denizaltısının oyuncak mağazasında satılan plastik maketini ABD’den getirmesi ile çalışmalarının doğru yolda gittiğini anlayıp, çok mutlu olmuştu. Model oyuncak denizaltının dizaynı, onun çizdiği gözyaşı damlası dizayn ile  kağıt üzerinde örtüşüyordu. 1967 Ekiminde ilk plan sonuçlandı. 091 projesinin (Han sınıfı SSN-Saldırı Denizaltısı) ilk gemisinin omurgası, Huludao Tersanesinde aynı yıl kızağa kondu. 26 Aralık 1970 günü denize indirilen gemi Çin Donanmasına (PLAN) 1 Ağustos 1974 günü resmen katıldı. Böylelikle ABD, Sovyetler Birliği, İngiltere ve Fransa’dan sonra nükleer denizaltıya sahip beşinci ülke Çin oldu. Bu projeden çıkarılan derslerle yürütülen 092 projesinin (Xia sınıfı SSBN-Balistik Füze Denizaltısı) ilk gemisinin omurgası aynı tersanede 1978 yılında kızağa koyuldu. 30 Nisan 1981 tarihinde denize indirilen gemi, 1987 yılında donanmaya katıldı. Böylece bir abaküsle başlayan SSN ve SSBN yolculuğu başarıyla sonuçlanmış oldu. Mao’nun 10 bin yılı,  Xuhua sayesinde 29 yıl sürmüştü.

Yeni projelere güç verdi.  İki adet inşa edilen 092 sınıfı gemiler teknoloji harikası değildi. Pek çok problemleri vardı. Silah menzilleri kısaydı. Radyasyon kontrol sorunları vardı. Ancak daha sonra geliştirilen Jin (094) sınıfı SSBN’lerin inşasında bu gemilerden kazanılan tecrübeler büyük rol oynadı. Çin, bugün sadece nükleer denizaltılarda değil, deniz gücünü ilgilendiren her alanda büyük bir ivme ile yeni yetenekler kazanmaya devam ediyor.

Küresel Güç ve Deniz Gücü ilişkisi. Çin Devlet Başkanı Xi Jingpin, Xuhua nın onurlandırıldığı törene katılarak dünyaya bir mesaj verdi. Küresel güç statüsü ancak deniz gücü ile korunur. Amerikalı stratejist Modelski’nin ifadesi ile “küresel güç, küresel erişim gerektirir. Bunların arasını deniz gücü doldurur. Küresel erişim yoksa küresel güç de yoktur.”(Modelski, George-Thompson William, Sea Power in Global Politics, 1494-1993, University of Washington Press, Seattle, 1988) Modern dünya güç sistemi içinde küresel yeteneğin en önemli göstergesi donanmalar veya deniz kuvvetleri olmaya devam ediyor. Küresel erişim yeteneğine sahip donanmaların devletleri, küresel güç oluşturarak anavatandan çok uzak denizlerde ticareti kontrol edebiliyor, güçlü istila filolarının anavatana erişmesini engellemeye devam ediyor. Denizdeki bilek güreşi, küresel üstünlük yani hegemonik mücadelenin vazgeçilemez bir unsuru olma statüsünü koruyor. Bilek güreşinin temeli de nükleer denizaltılar ve uçak gemileridir. Çin, denizleri engelsiz bir şekilde kullanma ve kontrol etme, rakiplere ya da düşmanlara karşı bu hakları reddetme yeteneğini, dolayısı ile okyanus gücü oluşturmayı 21’inci yüzyılda en büyük hedef olarak görüyor. Bu hedef gerçekleştiğinde dünyanın daha sakin ve dengeli bir güç sistemine gireceğinden kuşku yoktur. Xi Jingpin’in 93 yaşındaki Xuhua’nın elini tutması ve devletin onu 59 yıl sonra hatırlamasının altında yatan mesaj budur.